25.11.2022. / Adres. Wola

Rok 1990. Maj. Miałem wtedy 31 lat. Na sesji Rady Dzielnicy Gminy Warszawa-Wola, kilkanaście dni po pierwszych, demokratycznych wyborach samorządowych, zostałem wybrany burmistrzem Woli, w tych latach samodzielnej jednostki samorządu terytorialnego, 270 tysięcznej dzielnicy Warszawy, na kilka lat przed jej podziałem na Wolę i Bemowo. „Robotnicza Wola”, jak określano tę dzielnicę Warszawy w czasach peerelu (znajdowały się tutaj liczne, największe stołeczne zakłady pracy, po których dzisiaj pozostały tylko wspomnienia wśród tysięcy ich pracowników) wybrała na burmistrza „chłopaka” z podziemnej „woli”, Komitetu Obywatelskiego Solidarność-Wola, absolwenta Uniwersytetu Warszawskiego, polonistę z XVII LO, dziennikarza Tygodnika Solidarność, który 4 lata wcześniej obronił na 5-tkę pracę magisterską z socjologii kultury „Życie pisarza jako znak kulturowy – Jerzy Andrzejewski”. Piszę o tym, by jednym przypomnieć a drugim pokazać fenomen tamtego czasu 89/90, bo od tego wszystko się zaczęło.

Jednym z pierwszych moich spotkań było zaproszenie na rozmowę o „Dzikim Zachodzie”, zaniedbanej, pozostawionej w powojennym kształcie śródmiejskiej części Woli, nieżyjącego już od blisko15 lat wybitnego architekta i urbanistę prof. Andrzeja Kicińskiego. Był on twórcą opracowanego jeszcze w połowie lat 70-tych studium przestrzennego zagospodarowania zachodniego śródmieścia Warszawy. Obejmowało ono wspomniany Dziki Zachód; kwartał z ulicami Chmielna, Złota, Towarowa, Prosta, Grzybowska, Żelazna… Pan Andrzej był szalenie eleganckim mężczyzną, Europejczykiem w zachowaniu, w ubiorze, w sposobie mówienia. Mówił raczej ściszonym głosem, choć czuć było w nim pasję, gdy opowiadał o planach, wizjach, marzeniach, które miał gdy pracowali nad studium i o których przecież wiedział, że nie ma warunków do ich realizacji w Polsce lat 80-tych. Ale to on opowiadał mi o zabudowie i dominantach przy Towarowej, Kasprzaka, Prostej, o której później mówiliśmy już razem, że należy „wyprostować Prostą”, rozmawialiśmy o tym, że trzeba uniknąć przy warszawskim downtown błędów francuskich i amerykańskich i koniecznie mieszać funkcje. Myśmy (z moim zastępcą Janem Sułkiem i architektem dzielnicy Romanem Abramczukiem) od razu zabrali się do pracy. Pierwszy biurowiec Kolmex-u stanął na rogu Grzybowskiej i Towarowej a tuż obok, przy Chłodnej, na miejscu dawnego namiotu cyrkowego, wystrzelił wieżowiec najpierw Pol-Mot-u, później Daewoo, teraz kolejnego i kolejnego już właściciela… Świadomie ściągnęliśmy na Wolę firmy o największym kapitale. Dzisiejsza „nowa wola” planowana była 50 lat temu a budowana jest od lat 30-tu.

Tytułowy adres to są widoczne na otwierającym teks zdjęciu okna w moim warszawskim domu a zarazem wspomnienie prof. Kicińskiego. Na pierwszym planie Browary Warszawskie JEMS-ów, ul. Grzybowska z dwiema wieżami i hotelem Hilton, za nimi mój dom, obok wieżowce przy Rondzie Daszyńskiego, okolice Placu Europejskiego… Warszawskie nowe centrum, gdzie mieszka i pracuje, chodzi na spacery z dziećmi, bawi się, spotyka z przyjaciółmi tysiące młodych warszawianek i warszawiaków. Młoda, nowa Wola, która moim zdaniem przenika się z tą starą bez większych rozczarowań, z pożytkiem dla obu. Czeka nas jeszcze rozwinięcie między Miedzianą a Towarową, na wielkim placu po dawnym Domu Słowa Polskiego. Projekt zapowiada bardzo ciekawe, atrakcyjne, godne współczesnej metropolii rozwiązanie. Marzenia się spełniają, Panie Andrzeju, tylko czas biegnie zbyt szybko a jeszcze potrafimy go bezmyślnie tracić.

Buduje się długo i żmudnie. Potrzeba na to dużo czasu i wysiłku bardzo wielu osób. Burzy, niszczy, marnuje i lekceważy szybko i nadspodziewanie łatwo.

foto: MS Photodron #NowaWarszawa