17.05.2022. / Algorytm porażki

O Kaczyńskim, PiS-ie i całej tej zachłannej i pozbawionej skrupułów władzy pisać teraz nie będę. Dość już o tym pisałem. Dość powiedziano i napisano przy różnych okazjach. Król jest nagi. Cele PiS-u i środki ich realizacji są aż nadto znane i prostackie. To czysta żądza władzy, pieniędzy i zdobycia pozycji odzwierciadlającej ich kompleksy i kierujący nimi resentyment. Poza tym niezmierna pustka, kłamstwa na każdy temat i złe, bardzo złe intencje, których nie sposób ukryć. Po latach ich działalności coraz trudniej usprawiedliwiać i zrozumieć tych, którzy im zawierzyli.

Jaki jest PiS każdy widzi, ale władza kusi i podnieca i takich ludzi. Tak naprawdę boli i doskwiera bezradność i nieudolność wybranych przez nas polityków opozycji, którzy widząc co robi i do czego ta władza prowadzi nie potrafią sobie z nią poradzić. Nie mogą wyrwać się z obezwładniającej ich słabości – partykularyzmu, braku kompetencji i pychy. Nawet nie potrafią określić nadrzędnego celu nie mówiąc już o wypracowaniu wspólnie sposobów jego realizacji. Minęło tak dużo czasu, 7 długich, straconych lat więc nie jest to „czasowa niemoc”, czy chwilowe zagubienie. Powtarzane są jedynie już nic nie znaczące zdania i gesty, za którymi nie przemawiają fakty, logika i które nie są w stanie wzbudzić nadziei na zmianę. Nie da się już tego oglądać i słuchać. Od kilku lat powtarzają to samo.

Większość byłych i przyszłych wyborców opcji demokratycznej czuje intuicyjnie a eksperci od ordynacji wyborczej, matematycy, politolodzy, socjolodzy twierdzą i dowodzą jednoznacznie: ABY POKONAĆ W WYBORACH NACJONALISTYCZNO POPULISTYCZNĄ LISTĘ ZJEDNOCZONEJ PRAWICY OPOZYCJA DEMOKRATYCZNA MUSI WYSTAWIĆ JEDNĄ LISTĘ. TEGO WYMAGA TWARDA LOGIKA OBOWIĄZUJĄCEJ ORDYNACJI I STAŁY, OD LAT NIEZMIENNY PODZIAŁ PREFERENCJI I SYMPATII POLITYCZNYCH. TO JEST JEDYNE, PEWNE, BEZPIECZNE I DAJĄCE SZANSĘ NA WYSOKIE ZWYCIĘSTWO ROZWIĄZANIE. W INNYM PRZYPADKU ZNOWU WYGRA KACZYŃSKI.

Dla przykładu zamieszczę linki z polemiką dr Andrzeja Machowskiego (autora przesłanego ostatnio do partii opozycyjnych obszernego i bardzo szczegółowego raportu FOR – Forum Obywatelskiego Rozwoju https://for.org.pl/pliki/artykuly/8089_analizafor12022system-d-hondta-wnioski-dla-opozycji.pdf dotyczącego wniosków płynących ze stosowania ordynacji D’Hondta w wyborach parlamentarnych na podstawie wyników wyborów z lat 2015 i 2019 oraz zbiorczej analizy wyników sondaży poparcia dla partii politycznych) z opinią partii Hołowni na ten temat autorstwa Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz i Jana Szyszko: https://wyborcza.pl/7,75968,28458262,razem-czy-osobno-argument-d-hondta-jest-najwazniejszy-machowski.html i https://wyborcza.pl/7,75968,28458162,strategia-przedwyborcza-opozycji-nie-mozna-mechanicznie-sumowac.html

Jak grochem o ścianę, gdy słucha się Gduli, Hołowni, Kamysza. Kierownictwa wszystkich partii opozycyjnych oprócz KO i jej lidera Donalda Tuska, który wzywa od długiego czasu do zbudowania jednej listy są głusi, odporni na wiedzę i powtarzają androny, w które chyba nawet sami nie wierzą. Zaprzeczają rzeczywistości. W liderze najsilniejszej partii opozycyjnej mającej co najmniej 3 razy większe poparcie niż ich ugrupowania zamiast widzieć szansę i sprzymierzeńca w drodze do zwycięstwa upatrują największe zagrożenie. Tego zrozumieć mimo dobrej woli w sytuacji kiedy „ulica” wzywa „zjednoczona opozycja” a PiS robi to co robi już naprawdę nie sposób. Jakby chcieli znowu przegrać!

W każdej symulacji wyników w przypadku jednej listy każde z tych ugrupowań wprowadzi więcej parlamentarzystów do Sejmu niż w przypadku 2, 3 czy 4 list. Ich argumenty o obawach swojego partyjnego zaplecza, że być może „stracą” mandaty są pozbawione sensu. Aby stworzyć większość w przyszłym parlamencie i tak i tak będą musieli stworzyć „szeroką koalicję”, bo Zjednoczona Prawica prawdopodobnie osiągnie swoje +/- 30% i by odsunąć ją od władzy, taka jest arytmetyka parlamentarna, będą współrządzić z tymi, z którymi dziś obawiają się budowania wspólnej listy, bo mają, jak powtarzają, „różne programy”. Czy oni udają idiotów czy nimi są? Myślą, że ludzie tego nie rozumieją? Nie potrafią odróżnić Tuska od Hołowni a Kosiniaka-Kamysza od Nowackiej czy Gduli i że nie są w stanie wyobrazić sobie ich w jednej koalicji? Mówią, że ich wyborcy nie chcą lub obawiają się jednej listy. Nonsens. Przeprowadzane sondaże wskazują coś odwrotnego a dokładne symulacje potwierdzają takie właśnie oczekiwania i wyniki, ba, wskazują, że nawet gdyby część potencjalnych wyborców poszczególnych partii nie poszła do wyborów z powodu jednej listy to „premia za jedność” wynikająca z zasad ordynacji byłaby większa niż ewentualna strata, choć i tak bardziej prawdopodobne jest, że akurat „premia za jedność” również skłoniłaby do zagłosowania tych, którzy zwykle na wybory nie chodzą. Jakby nie patrzeć wyszłoby „na plus”.

A teraz inny wariant, nazwijmy go pesymistycznym… Ostatnie badanie prorządowego CBOS-u (uznawane za zmanipulowane) pokazuje istotnie inne wyniki poparcia. Zobaczmy co się dzieje pod rządami ordynacji d’Hondta, gdy niektóre z nich nie przekraczają progu: Zjednoczona Prawica (PiS) 36% poparcia, 275 mandatów, KO 19% -129 mandatów, PL 2050 9% -55 mandatów, Lewica 4% -0 mandatów, PSL 2% – również 0 mandatów, Konfederacja 3% -0 mandatów. Gdyby KO, PL2050, PSL i Lewica wystartowały razem rozkład mandatów jest radykalnie inny: Blok demokratyczny – 263 mandaty, PiS 164, Konfederacja 32. Na obrazku natomiast ordynacja d’Hondta, gdy startuje 6 list a nie 3 listy rysuje te same wyniki tak:

Nie jest możliwy taki wynik, gdy jedna lista będzie ostatnią deską ratunku? W czym tkwi problem, że wszyscy liderzy partii opozycyjnych oprócz Tuska tak bez sensu tracą czas i upierają się przy przegranej sprawie?

Znakomicie to widać na przykładzie PSL i całej Koalicji Polskiej. Jeżeli ma się w okolicach 5% poparcia (w tym 50% ich zwolenników jest umiarkowanie progresywnych) to jakim trzeba być szaleńcem żeby wierzyć, że ich program i poglądy mogą być decydujące a już szaleństwem do kwadratu jest lekceważenie szansy jaką daje proponowana koalicja z silniejszymi i udział we władzy, gdzie można elementy swojego programu wprowadzić i dawać wyraz swoim poglądom. Odłóżmy więc na bok psychologiczne i quasi polityczne dywagacje. Zostaje jedno: brak kompetencji do pełnienia poważnych ról politycznych i odpowiedzialności za swoje decyzje.

Stawiam tezę, że oni po prostu nie rozumieją niezmiennej logiki wyborów w ramach obowiązującej ordynacji i rozkładu sił politycznych oraz nastrojów społecznych. Nie znają się na tym, co sądzą, że robią. Siedzą zamknięci w swojej bańce, odporni na wiedzę, niechętni do merytorycznej rozmowy, niezdolni do przyznania się do błędu. Opierają się na jakiś mitach o zachowaniach społecznych, swojej roli, o istocie ordynacji, którą prezentują im zatrudnieni przez nich spece od marketingu politycznego zainteresowani w wielu listach, bo to ich miejsca pracy, nie znają matematyki i w efekcie błędnie definiują nie tylko interes Polski, nas wyborców, ale i swój własny i swoich partii.

Co ciekawe takie dyrdymały opowiadają również wydawałoby się wytrawni i doświadczeni politycy. Na przykład Aleksander Kwaśniewski. Zakres niewiedzy, jak widać jest bardzo szeroki.

Spytałem się Andrzeja Machowskiego; jak to jest, przecież tę ordynację stosujemy już bardzo długo i partie polityczne ciągle nie wiedzą jakie są jej efekty? Andrzej odpowiedział, że dopiero stosunkowo niedawno grupa matematyków z Krakowa razem z prof. Jarosławem Flisem usiadła nad ordynacją d’Hondta i wynikami wyborów „na poważnie” i „rozkminiła” twarde, niezmienne reguły, algorytm, który nią rządzi i pokazała efekty liczone ilością mandatów dla poszczególnych list w różnych konfiguracjach. To jest niezmienne. Powszechne natomiast są mity i mniemania jakie skutki przynosi rozdział mandatów w efekcie stosowania ordynacji d’Hondta. Zbadał to i opisał szczegółowo w raporcie dla FOR. Miałem okazję uczestniczyć w jego prezentacji i dyskusji. Wnioski są jednoznaczne. Konieczne są tylko ustalenia między partiami w sprawie sposobu konstrukcji jednej listy. Inne sprawy w tych wyborach między demokracją a autokracją, między wschodem a zachodem, wolnością a zniewoleniem, debatą a przymusem są naprawdę drugorzędne i algorytmu nie komplikują.

PiS to zrozumiał i zdobywając nawet mniej głosów niż opozycja w wyborach z roku 2019 mają większość w sejmie a demokraci nie potrafią tego pojąć i wykorzystać. Powtórzę więc: przy względnie zrównoważonym poparciu dla dwóch bloków politycznych, z którym od kilku lat niezmiennie mamy do czynienia w Polsce i nic oprócz ewentualnej premii „za zjednoczenie” opozycji nie wskazuje na to, że sytuacja ulegnie zasadniczej zmianie, nawet z kilkuprocentową przewagą jednego z nich, ordynacja d’Hondta zgodnie z wnioskami płynącymi z matematycznych analiz raportu FOR sprawia, że bez względu na ilość rzeczywiście łącznie oddanych głosów na któryś z tych bloków (margines może sięgać do kilkunastu procent), bez względu na ilość tzw „głosów zmarnowanych” (listy, które nie przekroczyły progu wyborczego) i bez względu na „szczególne”, wyjątkowe przypadki zdarzające się w poszczególnych okręgach więcej mandatów otrzymuje ten blok, który skupia partie na jednej liście wyborczej a nie na dwóch, trzech czy więcej. Im więcej list tym gorzej dla tych, którzy tego nie rozumieją.

Jeżeli chce się wygrać i bierze się pod uwagę zbudowanie koalicyjnej większości w sejmie nie wykorzystanie tej twardej zasady powoduje, że „za darmo” oddaje się od kilkunastu do kilkudziesięciu mandatów konkurentowi, które w przypadku zwycięstwa jednej listy bloku demokratycznego przypadłyby nam stabilizując większość a przy dobrej kampanii i zaangażowaniu wszystkich partii tworząc większość blokującą veto prezydenta lub nawet zdolną do zmiany konstytucji. Dwie lub więcej list bloku demokratycznego to zgoda na porażkę, oddanie władzy bez walki.